ادموند برک – (زاده ۱۲ ژانویه ۱۷۲۹ در دوبلین – درگذشته ۹ ژوئیه ۱۷۹۷ در باکینگهام‌شایر، انگلیس سیاست‌مدار، نظریه‌پرداز فلسفه سیاسی
نظریات برک به طور قابل توجهی بر جریان‌های بعدی در فلسفه زیبایی‌شناختی و نقد هنری تأثیر گذاشتند، به ویژه در دوره رمانتیسیسم
مفهوم زیبایی در نظریات برک
برک زیبایی را به عنوان کیفیتی که باعث ایجاد حس خوشایند و لذت‌بخش در مشاهده‌گر می‌شود، توصیف می‌کند. او ویژگی‌هایی مانند تناسب، هماهنگی، نرمی خطوط، و تقارن را از عناصر اصلی زیبایی می‌داند. به‌عقیده برک، این ویژگی‌ها بیشتر با احساسات ملایم و لذت‌بخش همراه هستند و در بیننده حس آرامش و رضایت ایجاد می‌کنند
یک نقاشی کلاسیک از رافائل، مانند «مدونای سیستینا» با استفاده از تقارن، تناسب و هماهنگی در ترکیب‌بندی و رنگ‌ها، می‌تواند از دیدگاه برک به عنوان یک اثر زیبا تحلیل شود. این اثر با خطوط نرم و رنگ‌های ملایم خود، احساسی از آرامش و تعادل را به بیننده القا می‌کند
مفهوم والا
برک والایی را به عنوان کیفیتی توصیف می‌کند که باعث ایجاد احساسات شدید، نظیر حیرت، ترس، و تحیر در مشاهده‌گر می‌شود. برک معتقد است که والا با عناصری مانند بزرگی، قدرت، و بی‌انتهایی همراه است که موجب برانگیختن احساسات عمیق‌تر و حتی تا حدی ترسناک می‌شوند
تابلوی «کشتی جنگی تِمِریر» اثر جوزف مالورد ویلیام ترنر، با نمایش منظره‌ای وسیع و آب‌های طوفانی که کشتی بزرگی در آن گرفتار است، نمونه‌ای از والایی در هنر است. این تصویر، احساس بزرگی و قدرت طبیعت را به بیننده منتقل می‌کند و نوعی حیرت و تحیر را در او برمی‌انگیزد که برک آن را ویژگی اصلی والایی می‌داند
ارتباط بین زیبایی و والا
برک بر این باور است که زیبایی و والا دو احساس متمایز هستند، اما هر دو در تجربه زیبایی‌شناختی نقشی حیاتی دارند. به عنوان مثال، یک اثر هنری می‌تواند ترکیبی از این دو عنصر را به‌نمایش بگذارد؛ یک منظره طبیعی ممکن است با نمایش عناصر زیبایی مانند درختان سرسبز و آبشارهای ملایم، در کنار ویژگی‌های والایی مانند کوه‌های بلند و آسمان طوفانی، هر دو احساس زیبایی و والا را در مشاهده‌گر برانگیزد
در تحلیل آثار هنری بر اساس نظریات برک، توجه به عناصر بصری و احساسی‌ای که در اثر به‌کار رفته‌اند، می‌تواند کمک کند تا فهمی عمیق‌تر از تجربه زیبایی‌شناختی آن به دست آید. با این دیدگاه، هنرمندان و منتقدان می‌توانند تفاوت‌ها و همپوشانی‌های بین این دو مفهوم را بررسی کرده و نقش آن‌ها را در تولید و ادراک آثار هنری تحلیل کنند
